Mặc dù là quốc gia chủ nhà sở hữu hệ thống hạ tầng công nghệ được đánh giá hàng đầu khu vực Đông Nam Á, song môn bóng đá tại SEA Games 33 vẫn không áp dụng công nghệ video hỗ trợ trọng tài (VAR). Quyết định này đã để lại không ít tiếc nuối, đồng thời thổi bùng những tranh cãi xoay quanh các tình huống nhạy cảm trên sân cỏ.
Trước khi SEA Games 33 khởi tranh, người hâm mộ bóng đá khu vực từng đặt nhiều kỳ vọng vào việc VAR sẽ được đưa vào sử dụng. Sự kỳ vọng ấy là hoàn toàn có cơ sở, bởi Thái Lan đã triển khai VAR tương đối bài bản và hiệu quả tại Thai League trong nhiều năm qua. Bên cạnh đó, việc nâng cao chất lượng điều hành của trọng tài và đảm bảo tính công bằng cho các trận đấu mang tính đối đầu cao ở khu vực Đông Nam Á luôn là vấn đề được đặc biệt quan tâm.
Tuy nhiên, khi các trận đấu bóng đá nam và nữ tại SEA Games 33 chính thức diễn ra, các sân vận động trên đất Thái Lan đều không có sự hiện diện của hệ thống VAR, từ xe lưu động cho đến phòng tín hiệu hỗ trợ trọng tài.
Nguyên nhân quan trọng hàng đầu nằm ở bài toán kinh phí. Dù đã có sẵn nền tảng kỹ thuật, song để triển khai VAR cho toàn bộ giải đấu, bao gồm cả hai nội dung nam và nữ, đòi hỏi nguồn ngân sách rất lớn. Chi phí cho việc thuê bản quyền công nghệ, lắp đặt hệ thống camera chuyên dụng và vận hành VAR cho hàng chục trận đấu có thể lên tới hàng triệu USD. Trong bối cảnh phải phân bổ ngân sách cho hơn 40 môn thi đấu khác nhau, Hội đồng Thể thao Thái Lan cùng Ban tổ chức SEA Games (SAGOC) buộc phải tính toán và VAR không được xếp vào nhóm hạng mục ưu tiên.
Bên cạnh tài chính, yếu tố nhân sự cũng là rào cản đáng kể. Để vận hành VAR, cần đội ngũ trọng tài VAR và các kỹ thuật viên được FIFA cấp chứng chỉ chuyên môn. Thực tế cho thấy, số lượng trọng tài đạt chuẩn VAR tại khu vực Đông Nam Á hiện vẫn còn hạn chế, khó đáp ứng yêu cầu phân công cho lịch thi đấu dày đặc của SEA Games 33.
Ngoài ra, một khía cạnh pháp lý ít được chú ý là SEA Games 33 thuộc sự quản lý của Liên đoàn Thể thao Đông Nam Á (SEAGF), chứ không nằm trong hệ thống thi đấu chính thức của FIFA hay AFC. Vì vậy, việc áp dụng VAR không phải là điều kiện bắt buộc. Nếu muốn sử dụng công nghệ này, nước chủ nhà phải tự chi trả toàn bộ chi phí và chịu trách nhiệm kỹ thuật, đồng thời không nhận được sự hỗ trợ tài chính hay công nghệ từ FIFA. Với một giải đấu chủ yếu dành cho các đội tuyển U22 hoặc U23, ban tổ chức thường có xu hướng duy trì mô hình truyền thống nhằm tiết kiệm ngân sách.
Hệ quả của việc không có VAR là mọi quyết định trên sân hoàn toàn phụ thuộc vào trọng tài chính và không thể xem xét lại. Trong môi trường thi đấu của các cầu thủ trẻ, nơi tinh thần cống hiến và sự quyết liệt luôn được đẩy lên cao, những tình huống tranh chấp nhạy cảm, thẻ phạt hay bàn thắng gây tranh cãi đã xuất hiện không ít.
Nhiều ý kiến chuyên môn cho rằng, việc SEA Games 33 không áp dụng VAR là bước lùi về mặt công nghệ, nhất là khi các giải đấu trong khu vực như Thai League, V.League hay các sân chơi cấp châu lục đã dần phổ cập công nghệ này. Sự thiếu vắng VAR không chỉ đặt áp lực lớn lên vai các trọng tài, mà còn ảnh hưởng tới tâm lý thi đấu của các cầu thủ trẻ – những người đã quen với việc được “bảo vệ” bởi công nghệ.
Minh chứng rõ nét nhất cho hệ lụy ấy là tình huống ở phút 31 trận chung kết bóng đá nữ SEA Games 33 giữa đội tuyển nữ Việt Nam và đội tuyển nữ Philippines. Từ pha bứt tốc bên cánh phải, Vạn Sự ngoặt bóng vượt qua hậu vệ đối phương rồi tạt vào trong để Bích Thùy băng vào đánh đầu cận thành, đưa bóng vào lưới. Khi các cầu thủ Việt Nam chưa kịp ăn mừng trọn vẹn, trọng tài biên đã phất cờ báo việt vị, còn trọng tài chính lập tức thổi còi không công nhận bàn thắng. Tuy nhiên, các góc quay chậm cho thấy cả Vạn Sự lẫn Bích Thùy đều không rơi vào thế việt vị. Nếu có VAR, nhiều khả năng đội tuyển nữ Việt Nam đã được công nhận bàn mở tỷ số trong trận đấu then chốt này.
