Puripol Boonson, chân chạy 19 tuổi của Thái Lan, trở thành VĐV Đông Nam Á đầu tiên trong lịch sử phá mốc 10 giây ở cự ly 100 m khi đạt thành tích 9,94 giây trong vòng loại SEA Games 33 chiều 11/12.
Điền kinh bước vào ngày thi đấu đầu tiên tại SEA Games 33 trên sân Suphachalasai (Bangkok), với tâm điểm là vòng loại 100 m nam. Ở lượt chạy đầu tiên, Puripol có màn xuất phát ấn tượng, nhanh chóng tạo khoảng cách với các đối thủ và giữ tốc độ ổn định để về nhất.
Theo thông báo từ ban tổ chức, thành tích 9,94 giây với sức gió 0,7 m/giây giúp VĐV chủ nhà phá kỷ lục SEA Games tồn tại từ năm 2009 (10,17 giây) và xô đổ kỷ lục Thái Lan do chính anh thiết lập tại ASIAD 2023 (10,06 giây). Trước giải năm nay, thông số tốt nhất của Puripol trong năm 2025 là 10,15 giây.
Puripol từng giành HCV 100 m ở SEA Games 31 tại Hà Nội với thông số gây tranh cãi là 0,40 giây. Tại SEA Games 32 ở Campuchia, anh không thi đấu vì chấn thương, và tấm HCV khi đó thuộc về đồng hương Soraoat Dabbang với thành tích 10,37 giây.
Kết quả 9,94 giây đưa Puripol vào nhóm những VĐV hiếm hoi của châu Á chạy dưới 10 giây, cùng các tên tuổi như Su Bingtian (Trung Quốc, 9,83 giây), Ryota Yamagata (Nhật Bản, 9,95 giây), Chani Brown Abdul Hakim (9,97 giây) hay Kiryu Yoshihide và Yuki Koike (đều 9,98 giây).
Sau khi giành quyền vào chung kết 100 m, Puripol còn tranh tài ở hai nội dung khác: 200 m nam và tiếp sức 4×100 m nam.
Sinh năm 2006, Puripol được đánh giá là một trong những VĐV trẻ tiến bộ nhanh nhất châu Á, sở hữu tiềm năng lớn để trở thành gương mặt hàng đầu trong các cự ly ngắn thời gian tới. Anh ghi dấu ấn từ SEA Games 31 tại Hà Nội với cú hat-trick HCV các nội dung 100 m, 200 m và 4×100 m. Năm 2022, chân chạy Thái Lan liên tục nâng cao thành tích, đặc biệt với mốc 20,19 giây tại Almaty, lập kỷ lục U18 và U20 châu Á, đồng thời trở thành VĐV tuổi teen có thông số tốt thứ ba thế giới, chỉ sau Erriyon Knighton và Usain Bolt.
Trở lại sau chấn thương năm 2023, Puripol nhanh chóng đoạt HCV tiếp sức 4×100 m tại giải vô địch châu Á, đồng thời lập kỷ lục quốc gia và kỷ lục giải (38,55 giây). Anh tiếp tục giành HCB 100 m tại ASIAD 2022 ở Hàng Châu với thành tích 10,02 giây.
Năm 2024 đánh dấu bước tiến đáng kể khi Puripol giành suất dự Olympic Paris ở cự ly 100 m và trở thành một trong hai VĐV cầm cờ cho đoàn Thái Lan. Tại Thế vận hội, anh vào tới bán kết và ghi 10,14 giây. Cuối năm, Puripol làm nên lịch sử khi trở thành VĐV Thái Lan đầu tiên giành huy chương tại giải U20 thế giới: HCB 100 m (10,22 giây) và HCĐ tiếp sức 4×100 m, đồng thời lập kỷ lục U20 quốc gia (39,39 giây).
Bước sang năm 2025, Puripol tiếp tục duy trì phong độ cao với hai tấm HCB 100 m và tiếp sức 4×100 m tại giải vô địch châu Á ở Gumi, thêm một HCB 100 m tại Đại hội Thể thao Sinh viên Thế giới, và vào tới bán kết giải vô địch thế giới ở Tokyo với 10,17 giây.
Trên đường chạy 100 m nam tại Suphachalasai chiều 11/12, Puripol tiếp tục thể hiện phong độ ấn tượng. Ảnh: Đức Đồng.
Trước kỳ đại hội năm nay, kỷ lục 100 m nam SEA Games là 10,17 giây, thuộc về VĐV Indonesia Suryo Agung Wibowo lập năm 2009 tại Lào. Kỷ lục châu Á là 9,83 giây của Su Bingtian (2021), trong khi kỷ lục thế giới 9,58 giây vẫn do Usain Bolt nắm giữ từ năm 2009.
Sau thời Suryo, người đến gần kỷ lục SEA Games nhất là Soraoat Dabbang với 10,37 giây khi giành HCV SEA Games 32. Kể từ khi SEA Games ra đời năm 1959, khu vực Đông Nam Á vẫn chờ đợi một VĐV có thể nâng tầm nội dung tốc độ này.
Trước đó, báo Straits Times (Singapore) từng đặt câu hỏi về rào cản khiến VĐV Đông Nam Á khó tiệm cận nhóm đầu thế giới. Cựu VĐV Singapore UK Shyam cho rằng yếu tố di truyền là nền tảng quan trọng, tương tự trường hợp của kình ngư Joseph Schooling – người chỉ xuất hiện vài thập kỷ một lần.
Trong khi đó, nhà vô địch SEA Games 1969 Kunalan nhấn mạnh vai trò của huấn luyện chuyên sâu, bởi “không có hai VĐV nào giống nhau và HLV cần thời gian để xác định giáo án phù hợp”. Huyền thoại chạy nước rút Malaysia Nazmizan thì nhận định di truyền tạo lợi thế xuất phát, nhưng hạ tầng và môi trường tập luyện mới quyết định VĐV có thể tiến xa đến mức nào. Ông cho rằng VĐV Đông Nam Á thường thua kém về sức mạnh và sự bùng nổ, vì vậy cần sự hỗ trợ về khoa học thể thao, dinh dưỡng và phải thường xuyên thi đấu với các đối thủ mạnh.
Nazmizan cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao tính cạnh tranh trong khu vực: “Nếu Đông Nam Á chỉ có vài người chạy dưới 10,3 giây thì hiệu suất chung sẽ bị giới hạn. Ở Mỹ hay Jamaica, chạy dưới 10,1 giây không phải điều quá đặc biệt, còn tại Đông Nam Á, 10,3 giây lại được xem là rất cao. Điều đó kìm hãm sự phát triển”.
Điền kinh SEA Games 33 diễn ra từ ngày 11/12 đến 16/12, với 339 VĐV của 9 quốc gia tranh tài ở 47 nội dung. Thái Lan góp mặt đông nhất với 80 VĐV, tiếp theo là Philippines (61), Việt Nam (50), Malaysia (49), Singapore (39), Indonesia (30), Myanmar (15), Lào (9) và Timor Leste (6). Thái Lan đặt mục tiêu tối thiểu 17 HCV để dẫn đầu, trong khi Việt Nam hướng tới ít nhất 12 HCV.
